‘Ram leh Hnam humhalh’ tih thupui hi kum
1998 atanga 2022 inkarah ṭum 14 ngawt CYMA kumpuan atan hman alo ni tawh a, rah
ṭha tam tak a chhuah avang leh hmasawnna tur ala tam zia hriain CYMA in aṭum 15
na atan leh kum 2023-2025 kumpuan atan ‘Ram leh Hnam humhalh’ bawk thlan
leh alo ni leh ta a ni. Kan pi leh pute pawh khan kan ram leh hnam humhalh nan
kum 1826 daih tawh khan vai anlo run tawh a, he vai run hmasak ber hi Palian
Lal Lalrihua’n Sylhet phaia cheng vaiho an run kha a ni a, he inrunna hi ‘Massacre
in the Plain Sylhet’ tia sawi a ni. Kan pi leh pute aṭang tawh a mahni ram leh
hnam humhalh duh, ram leh hnam tana nunna chan ngam kan nih avangin tun
thlengin kan rilru ah hian Ram leh Hnam humhalh duhna rilru hi ala thi theilo a
CYMA pawhin ṭum 15 teh ngawt ram leh hnam humhalh hi kumpuan atan anlo hmang ta
a ni. A aia pawimawh leh ṭul a awm chuanglo. Kan pi leh pute’n kan ram leh hnam
humhalh na hian nasa takin anlo bei tawh a, indo pawh vawi duai lo an hmachhawn
a ni. Tin tun hmaa kan pi leh pute ram leh hnam anlo humhalh dan leh tun hnu a
kan humhalh dan kalhmang hi a dang daih mahse kan tum erawh thuhmun reng niin kan
ram leh hnam venhim tho kha ala ni. Thangthar lo la awm zel tur te pawn Ram leh
Hnam Humhalh hi an la rawn vei deuh deuh in a rinawm.
Kum 2011 census a mi nuai 10 chuang awrh
chenna Mizoram hi humhalh ngai kan ni
tih hi keimah ni mai nilo India sawrkar laipui pawhin min hrechiang em em a,
chuvang chuan India rama hnam hnufual bikte awmna Schedule Tribe hnuaiah min
daha, chu mai nilo in Article 371G chu Mizoram tan bik liau liau kan inhumhim
nan leh hnamdang in min chim ral mai lohna minlo duan sak a ni. Ram leh Hnam
humhalh nan heng central sawrkarin dan tha tak tak min siam sak te hi kan hman tangkai
aṭul hle bawk. Ahnuaiah kan ram leh hnam humhalh nana kan tihtur pawimawh te lo
tarlang ila:
Raltlan te leh kan ram leh hnam: Myanmar ram leh
Manipur tualchhung buaina avangin kan unau tam takin Mizoram an rawn pan a,
heng kan unau raltlan te kan lo dawnsawn danah pawh hian kan fimkhur angai hle
ram leh hnam tana thil pawi thei anih avangin. 30 April 2013 Vaphai in
Saikhumphai khua an hal thubuai aṭang khan zirtir kan nei awm e. He thubuai ah
hian atirah Saikhumphai hi leilet siam ten riah nan a an hman ṭhin niin
khawchhak lam unau ten fin zelin sawrkar pawhin khuaa pawmin voters ID te
neiin, school te pawh an din sak a, VC hran an ngiat tak avangin Vaphai lam nen
buaina an nei ṭan a, high court ah inkhing in Saikhumphai lam an chak ta si
avangin buaina nasa zawk rawn chhuakin khua te hial inhalsak na kha athleng
ta anih kha. Tuna kan rama raltlan te
pawh a huho a hmun khata awm khawm tir hi kan hmalam hun atan thil ṭha ber
anilo maithei, heng ahuho a vengkhat emaw hmun khata kan dahkhawm tel tel hian
nakin lawkah a ram neitu te nekchepna athleng thei reng a ni tih kan hriat aṭha
hle ang. Heng kan unau raltlan te hi
khaw khatah pawh veng hran hrang a ṭhen darh a fuh hial mathei.
Kum 1997 a Mizoram Forest Department hnuai
mi thah anihkhan Mizo mipuite an thinrim hle a, hmun thenkhatah phei chuan
tharum thawhna a thleng hial anihkha. He thil thlengah hian Bru hel ho te leh
Mizo mipuite inkarah imhmuh thiamlohna nasa tak a awm avangin Bru hel ho chuan
an mite zingah Quit Mizoram thupek an rawn chhuah a, Tripura lamah tlanchhia in
heng tlanchhia te hian pawl te indin in Mizoram sawrkar chu a chhe thei ang
berin National Human Right Commision ah min hek in. Human Right Commision mai
nilo in Supreme Court ah thleng an zualko anihkha. He thil thleng avang hian
Mizoram sawrkar chuan buaina tam tak tawkin Central lamah insawifiah nasa ṭhin
hle. Central sawrkarin repatriation tih atum pawh khan Bru ho hian kan ram
chhungah ngei heng demand hrang hrang, autonomous District Council, zirna inbik
neih, chhungkaw tin aṭanga sawrkar hnathawk lak, hmun khata awm ho tih te kha
an phut hial anikha. Raltlan kan tihte, ramdang aṭanga lo lut te hi kan unaute
tia duat taka kanlo kuangkuah ṭhin lain anni’n kan rama rorelna hran te
ngiatin, kawhmawh an bawl ṭhin hi aṭhalo hle, hetiang dinhmun kan tawh zel loh nan
tun aṭanga fimkhur leh zuala hma kan lak kan ngai a ni.
Heng Myanmar ram buaina avanga rawn
raltlan te, Manipur tualchhung buaina avanga kan unau Mizoram rawn pan te erawh
ṭha taka dawn sawn hi inpui kan nihna anga kan tih tur a ni. Tunah an ram
buaina avang chauha rawn raltlan anni a, an ram a ralmuan hunah pawh an kir leh
maiin a rinawm. Tun a ṭha taka kan lo dawn sawn hi kan in unau na tipumkhat tu
leh kan lanchhuah tirna tur a ni bawk. Tin kan hmalam hunah enge kan tawh dawn
tih tuman kan hrelo, nakin lawkah chuan tuna an rawn raltlanna te hi a raltlan
zawk pawh kan lo nithei, chumi hunah chuan anni bawk hi kan belh tur awmchhun
chu anni. Unau kan nihna ang leh Kristian kan nihna anga ṭanpui ngaite in ṭanpui
ngaite ṭanpui hi kan tih tur a ni. Amaerawh chu heng kan unau raltlan te kan dawn
sawn danah hian fimkhur ila, raltlan rawn lut te hi uluk taka endik in, chinhciahna
te pawh felfai siam nise, tin mahni veng/khuaah mahni duhthu in enrolment thun
te ram lo lei tir ringawt ti hi tilo ila a duhawm hle. Tin kan ram leh hnam himna
tichhe thei nia kan hriat chu kan unau te chhungah mah nise kan do ngam tur a
ni.
Ram leh Hnam humhalh kan ram leh
hnam himna tichhe thei te do let; 53rd Constitutional Amendment
Act 1986-in a siam Constitution of India Article 371G hnuaiah hian Mizoram chu
special provision pek kan ni. He dan hmang tangkai hian kan ram leh hnam him na
tichhe thei tam tak te hi dan ang takin kan lo do let thei a ni. Article 371G
hnuaia tarlan thenkhat te chu Parliament in dan asiam zingah heng Mizo te
sakhua leh vantlang nun khawih thei thil, Mizo tih dan emaw chin dan phung
kaihhnawih tibuai thei thil, Mizo Customary law khawih buai thei thil te, ram
neih leh hralh chungchangah te hian Mizoram Assembly pawmpuina telloin Mizoram
chhungah hman thei anilo. Heng kan dan neihsa te hmang hian central lamin kan
hnam hnuk khawih thei thil an rawn duang anihchuan kan dan neih sa hmang hian
nasa taka kan do let aṭul a ni.
Central sawrkar in dan hrang hrang an rawn
siamte hi kan ram leh hnam tan a himlo thei-
Uniform Civil Code: Press Thrust of India
in Amit Shah an kawmnaah BJP in sawrkarna asiam leh anihchuan UCC hi hman anih
tur thu a sawi. 18th Lok Sabha election ah BJP kaihhruai NDA in
sawrkarna an siam tak avangin an kalpui ngeiin a rinawm. Uniform Civil Code in
a tum ber chu India ram mipui zawng zawng te dan pakhat hman hi a ni. UCC ataka
kalpui anihchuan heng kan hnam dan chi hrang hrang sakhaw dan te, kan inneih
dan, thuam chhawm etc hman aṭanga kan pi leh pute hunlai aṭanga kan lo hman
tawh te hi kan kalpui reng a rem lo maithei. He dan hian kan hnam tihdan phung
tam tak a tichhe thei tih a chiang reng mai. Kan ram leh hnam tana himlo dan hi
kan theih ang tawk tawka kan dolet ngei hi a ngai a ni. Central sawrkar in kan
dodal na te hi min tihhlawhtlin sak dawnlo pawh nise kan ram leh hnam humhalh
nan dodal hi kan tih makmawh pawh niin alang, nakinah ṭhang thar lo la awm tur
te pawn ‘enga tinge khan hunlai khan kan pi leh pute’n in do loh’ tia zawhna an
neihloh a, mahni hnam leh hnam kan inpuhtawn loh nan kan theih ang tawka dolet
hi kan tih tur niin alang.
Tin Law Commission of India chuan UCC hman
tur chungchangah India rama hnam hrang hrang te, sakhaw hrang hrang te ngaihdan
hi lak aṭha e tiin Law Commission of India ah complaint theh luh theih tiin thu
an chhuah a, hetah dan duhlohna lantir nan Mizoram aṭangin Mizoram Kohhran
Hruaitu Committee (MKHC), Mizoram Synod, kan Ex-CM te khan Law Commission ah an
duhloh chhan te leh tihdan ṭha zawk nia an ngaih te an zuk thehlut hi kan ram
leh hnam humhalh nana an tih tur diktak niin ka hria.
Ram leh Hnam humhalh nan ramdang aṭanga
lo lut te uluk zawk a endik; Mizoram rawn lut tam ber chu vai hnathawka
rawn awm te hi anni awm e, heng hnamdang sum dawng/hnathawk te zingah hian tam
tak chu dan ang taka rawn lut ni mahse, an zingah hian dan ang ni lemlo a rawn
lut tam tak an awm ve bawk tih kan NGO te hmalakna aṭangin kan hre thei awm e. Heng
hnamdang rawn lut te hi tun aia nasa lehzual a endik hi kan ram leh hnam
humhalh nan kan tih makmawk a ni. Heng hnamdang hnawthawka rawn kal te hian an
mahni mai nilo an nupui fanau te rawn hruai a Mizorama inbeng bel an tam ta
hle. Veng tinah hnamdang chhungkua a inbeng bel sawi tur kan hre deuh ṭhum awm
e. Heng hnamdang rawn lut te hi tun aṭanga kan buaipui loha zalen taka kan tal
tir mai mai chuan hnam inchimralna hi kan hlat lo hle tih a chiang viau mai. Tun
aṭang khauh zawka heng danglo anga rawn
lut te lakah hian hma kan lak angai a ni.
Pu Lalkhama IAS Retired chuan heti hian a
sawi ‘Minority te hi 5% an nihchuan a hlauhawmloh, 10% an pelh hi chuan an
buaithlak tawh thin a ni’ a ti. He a thusawi dik zia hi kan Chakma
unaute aṭang a chiang awm e. Chakma ten
Mizoram leilung an rawn rah hmasak ber chu 1872 Kumpinu sawrkarin Lushai Expedition 1881-1872
a Mizoram an rawn runa Chakma lalnu Kalindi Rani remtihpuina a puakphura an
rawn hruaite kha anni. Amaerawhchu hengte hi chham bang lemlo in an let leh vek
ni a hriat a ni. India leh Pakistan inṭhen khan Chakma te hian an mahni duhthlanna
angin India ramah an rawn bet theilo a, an duh thlanloh zawk na Pakistan ah
behtir anni. Kum 1956 aṭanga khuah tan Kaptai dam kha kum 1962 ah an khuah zawh
tak avangin Chakma te chenna kilometer 220, chhungkaw 18000 zet chenna chu
tuikhuah hian chen chhunzawm theih loin asiam a, chenna tur ram anneihloh
avangin an pi leh pute hunlai aṭangin an ram hi anlo chhuahsan alo ṭul ta a ni.
India rama rawn tlan te chu Arunachal Pradesh ah khuan India sawrkar in a dah a
tunah khuan Arunachal Pradesh ah sing tel an awm tawh avangin an state buaina
ber alo nita a ni.
Tuna CADC area hi Bawm, Tlanglau leh Pang te
ram ṭhin a ni a. Chakma te hemi tlangdunga an rawn pem luh ṭan hi 1905 vel nia
sawi a ni, rawn lut hmasa ber te hi Tlanglau laltena leileta hnathawk tura an
rawih te anni. Amaerawhchu 1933 ah Debicharan khan eng tin tin emaw Kumpinu
sawrkar atangin tlang changa rorel theihna lehkha hmuin headmen nihna lehkha
alo nei ta a ni, tichuan hemi tlangdungah chakma tamtak an lo pem lut ta ruih
ruih niin alang. Kum 1950 January 26 ah Six schedule hnuaiah Autonomous
District Council inrelbawl theihna siamsak anlo nita a ni.
Kum
1951 census ah khan Mizoramah Schedule Caste leh hnamdang awm zat belhkhawm chu
7962 (SC 172 leh others 7790) a ni. 2011 census ah erawh Mizorama ST population
chu 94.4% niin Schedule Tribe nilo 61,091 (SC 1218 leh others 59873) lai an awm
tawh a ni. Census Kan dinhmun en chuan kan ramah hian hnamdang rawn lut an pung
nasa hle tih ahriat theih census neih leh turah phei chuan 5% an pel daih
tawhin a rinawm. Tun hi kan dinhmun aṭanga thlir chuan heng hnamdang rawn lut
te hi buaina lian lutuk pawh anlo la nilo maithei e, mahse heng hnamdang rawn
lut te avang hian buaina tam tak kan tawk ṭana, buaina nasa zawk alo chhuah zel
loh nan tun aṭanga nasa lehzuala kan inven a ngai ani.
Heng hnamdang rawn lut tihtlem nan kan NGO
hrang hrang ten nasa takin hma an la mek a, heng an hmalakna hnamdang inluah tirloh, vai
mistitri aia Mizo mistiri rawih tam, tih te leh kawng dang dangah hma lak na te
chuan rah ṭha tam tak chhuah ve bawk mahse kan duh ang tak rah ṭha erawh ala
chhuah theih meuh loh avangin tun aia nasa lehzual a hmalak a ṭul a ni. Tin
mipuite heng hnamdangte hi kan ram leh hnam himna tichhe thei tu anni tih hria
in kan pawl hrang hrang te hmalakna pawh tun aia ṭha leh zuala ṭawiawm hi kan
ram leh hnam humhalh nan kan tihtur a ni. Tin hemi hnamdang rawih leh pan
chungchangah pawh hian Mizo te hian nasa lehzuala keimahni lam insiamṭhat kan
mamawh bawk. Heng hnamdang dawr te kan pan fo na chhan ber nia lang chu mi
biangbiak an thiam vang leh an tih tlawm zawk vang te a ni fo, hengah pawh hian
kan Mizo sumdawng te kan inenfiaha kan in siam danglam ngam phawt chuan
hnamdang sumdawng te hi kan luahlan vat theiin arinawm.
Hnamdang rawn lut te hi Inner Line Permit
kaltlanga rawn lut anni tlang pui. ILP hi hnamdang rawn lut tur kan tihtlem
theihna ṭha ber pakhat a ni tih a chiang. ILP chi hnih a awm a pakhat chu
temporary ILP ni 15 a dam hi a ni, ni 15 dang pawh sei theih a ni. Regular ILP a
awm leha thla 6 a dam a, ṭum hnih ngawt thla ruk ve ve pawhsei thei a ni. Hemi
atanga lang chiang em em chu hnamdang sumdawng/hnathawk ILP kaltlanga lo lut te
hian arei berah kum 1 leh chanve bak an awm theilo tih hi a ni. Amerawhchu
Mizorama hnamdang tam tak hi kum tam tak lo awm tawh aṭhen te chu kum 10
chhuang lo awm tawh te pawh veng tinah an kat nuk mai. Hengte hian ILP hran hi
kum tin deuh thaw an dil ṭhin nge danlo angin kan ramah anlo awm reng zawk tih
te pah kan finfiah pawh a ngai.
ILP inkaihhruaina hnuaiah chuan sponsor tu
in a sponsor anga sponsor chhan azawh tawh chuan thuneitute hnenah ILP a kir
leh ang a, pawi an khawih anih pawhin court hmaah mawrhphurhna an la bawk tur a
ni tih a ni. Heng hnamdang rawn lut tam tak te hi an sponsor chhan a zawh tawh
hnuah pawh Mizoram rei tak tak anla chambang an awm ṭhin nia hriat a ni, hengte
hi kan vil uluk a ngai hle. Tin hnamdang sponsor ṭhinte pawh kan hnamdang
sponsor te hi uluk zawka kan vil hi kan tih tur makmawh leh kan ram leh hnam
humhalh nan thil pawimawh em em a ni tih i hre thar ang u.
Ram leh Hnam humhalh nan Central
service a Mizo ṭhalai luh tam; Kan Ex-Cheif Minister Pu Zoramthanga
khan an sawrkar lai khan tuna kan Cheif Secretary in a dinhmun aluah hma deuhin,
Mizoram Cheif Secretary atan Mizo ṭawng thiam ngei nise a duh thu Central lamah
a zuk thlen a, hlawhtlin na erawh hmuh tur a awm talo. Mizo Cheif Secretary
atan Mizo ṭawng thiam ngei, Mizo hnam hmangaih, aleilung fa ngei han duh teh
mah ila khatih lai khan AGMUT(Arunachal Pradesh Goa Mizoram Union Territory)
Cadre ah khan Mizo Cheif Secretary ni thei kan awm miauloh avangin tuna kan
Cheif Secretary hi central lamin an rawn ruat ta a ni. Khatih hunlai khan AGMUT
Cadre ah khan Mizo zingah Chief Secretary ni thei han awm se chuan central lam
khuan a rawn ruat maiin a rinawm hle. Chuvang chuan heng kan rama sawkar hotu
lian leh central ah Mizo ṭhalai tun aia tam zawk service kan neih theih nan
zirlai hetiang lama tui mite nasa lehzuala
ṭan lak angai. Zirlai te pawn keimahni tan mai nilo kan ram leh hnam
humhalh theihna a ni tih hria in ṭan ila sau sauh ang u. Heng kan sawrkar hotu
lu ber ber te hi Mizo ngei ni se kan tih
chhan chu state leh state, central leh state thu inchuh te a awm changa
hnamdang ina ro min relsak ai chuan a leilung fate ngei hian rorel se kan ram
leh hnam him na atan aṭhat kan rin vang zawk a ni.
Tunhnaiah Mizoram rel kawng lo lut tur
chungchangah Northeast Frontiers Railway hruaitu te chuan Mizoram Chief Minster
an rawn hmu a, Mizoram CM in Mizoram rail rawn lut turah hian Mizo ṭhalai te atam
thei ang ber thawk se a duh thu alo sawi ve bawk. Rail lo lut tur hian kan ram
tan ṭhatna tam tak nei ve bawk mahse kan mamawh lemloh thil tam tak pawh a rawn
luh pui ve ngei in a rinawm. Rail lo lut tur hian tuna hnamdangin min chimral
theihna aṭanga kan invenna ber ILP hmanga inven ati aharsa dawn niin mithiamte
chuan an sawi. Rail lo lut tur leh behbawm zawng zawng hma chhawn thei turin tun
atang kan lo inbuatsaih lawk hi kan ram leh hnam humhalh nan angai a ni.
Rail kawng lo lut tura kan lo inbuatsaih
lawk theihna ṭha ber pakhat chu railways a thawk thei tura Mizo ṭhalai te lo
intuaihriam hi a ni. Mizo ṭhalai competitive aspirants tam zawk hian Mizoram
Public Service Commission, Staff Selection Commission te bak hi kan la bawh
vaklo niin a lang. Heng railways lampang te hi tun aia kan bawh nasat a, tling
kan tam chuan hnamdang kan rama hnathawka rawn lut tur nasa takin kan dang thei
dawn a ni. Tun hnaiah Mizoram Civil Service Aspirants Association chuan sawrkar
aṭanga fund awm miahlo in an mahni pawl inthawhkhawm liam liam in Mizo ṭhalai
SSC exam tur te sponsor in free coaching an pe ṭhin hi an fakawm hlemai. Tunah
hian SSC free coaching hi a ṭum hnihna an kalpui mek niin Mizo ṭhalai te pawn
an hlut hle niin alang. MICSAS hruaitu te an fakawm in ram leh hnam an hmangaih
zia alang chiang hle. Pawl hrang hrang
pawhin hetiang hi chhunzawm zel thei se ava duhawm em. Tin NGO mai nilo kan state
sawrkar pawhin ‘Super IAS’ ringawta insawrbinglo in mi tam zawk in a kan ban
phak leh kan ram leh hnam himna atana pawimawh em em nibawk heng railways, ssc,
banking ah te pawh insawrbing se a duhawm hlemai.
Ram leh hnam humhalh nan intodelh; Mizo te hi kan pi
leh pute aṭang tawh a hnam taima tak mahni kum khat ei chu ṭhenawm khaw veng
pan buai ngai lo a thar ziah ṭhin kan ni, tunhnu ah erawh kan intodelh loin central
sawrkar puihna tello chuan kan nung thei ta meuhlo niin alang. Kan mamawh zawng
zawng tih theih deuh thaw State pawn aṭangin kan chaw lut a, kawngchhia emaw
state dangin min hrek hlek chuan kan buai em em zel mai a nih hi.
Hetianga central sawrkar leh kan state
puite tlawn reng reng chuan mahni induhtawk alo har hle aniang e tun thlengin
kan political party hrang hrang te pawn central an la intlawn siak luih luih
reng anih hi maw. Kum 1987 state
puitling kan nih atang khan kan state sawrkar te chuan kawng hrang hrangin heng
NLUP, SEDP etc te hmangin ei leh bara kan intodelh theih nan kawng minlo dap
pui tawh a, amaerawhchu tun thleng a hian kan mamawh tam zawk state pawn atang
kan la chaw lut reng tho hian kan sawrkar kal ta te hmalakna kha a tawkloh zia
alang chiang awm e. Tuna kan sawrkar hrawn mekin kan kuthnathawk tute hnehah
support price pek a tiam a, heihi atakin kan kalpui thei ang em tih leh Mizoram
in hlawkpui ang em tih hi Mizo mipui te thlir mek a ni.
Intodelh hi ram leh hnam humhalh na ṭha
tak pakhat a ni bawk. Kan intodelh a, kan ṭhalai ten kan ramchhungah ngei hna ṭha
leh hlawk an thawh theih phawt chuan ramdang emaw state dang pan kan ngai kher in
a rinawmloh. A zawng zawng chu nilo mahse heng ramdanga hnathawka chhuak kan ṭhalai
te zingah hnam hmangaihna rilru hi adal bik em aw atih theih! Tin ṭhalai
ramdanga hnathawka zuk kal te zingah hian hnamdang nupui/pasal inneih pawlh hi
ahluar bik in a hriat. Tuna kan rama kan vei thar em em hnamdang nupui pasal a
neih thlen chhan lian ber pakhat pawh kan intodelh loh vang ti ila kan sawi
sual tam awm lo ve. Kan rama hnathawh tur nei ve talo ṭhalai tam tak chuan
ramdang panin chutah hnamdang nen intawng in chhungkua an din ta ṭhin niin
alang. Heng kan ram ṭhalai tam tak hian kan ramah ah hnathawh tur ṭha hmu se
chuan state dang emaw ramdang an pan duh kherin a rinawmloh. Tin heng kan vei em
em hnamdang nupui/pasal neih te pawh a tlem sawtin a rinawm.
Mizo te hi hnam tlem tak kan ni a, pun kan
duha fa neih tam lama ṭan kan lak viau lai hian kan intodelh loh vang bawkin a
pung zawng nilo in a kiam zawngin kan kal thei tlat. Mizo ṭhalai hnathawka
ramdanga kal ten an va kalna ramah hna ṭha tak tak an zu thawka, hna tha zawk
anneih avangin Mizorama rawn kir leh an hrehin, anmahni mai nilo a chhungte
nena pem hlen ta pawh sawitur an awm ta zeuh zeuh. Henghi Myanmar a kan zo
hnahthlak te zingah phei chuan a hluar hle niin an sawi. Kan tun dinhmun leh
kan la intodelh loh zia aṭanga kan tlir chuan kan ṭhalai tam tak hian hnathawk
in ramdang pan anla tam deuh deuhin a rinawm. Kan ṭhalai tam takin ramdang pana
an liam laiin keini Mizorama a cheng chhuna te pawh hnamdang in min la chimral
lehzel phei chuan kan hman hmabak hi a thim hle tih a chiang reng mai.
Ram leh hnam humhalh nana intodelh
pawimawh em em a, state leh state inkara buaina kan neih te hian achiang
lehzual awm e. Kan pi leh pute kha an intodelh avangin khawdang puihna tello in
an khawsa thei, chuvang chuan an dikna ah an ṭang ngam tlat ṭhin a ni. Mamawh
thar talo chuan state dang aṭangin mamawh kan chaw lut lo theilo silo. State
dang te ringa khawsa kan nih avangin kan state puite nen buaina kan neihin anni
khuan min zuamin min thamlo ṭhin hle, keini tan lah a mamawh tu zawk kan nih
avangin ṭan lo khawh ve tlat kha thil harsa tak a ni. Assam nena kan buai te
hian kan chiang lehzual awm e, anni nena buaina kan neih hlekin anni khuan kan
chak lakna kawngpui ber an dang hmiah zel mai a, kan tan tih theih avang ṭhin
hle. Kan ram hi intodelh in Assam in an mamawh ang kan ram aṭang hian thawn ṭhin ta ang ni ila chuan Assam khu kan lakah an inlulingin, kan
ram hi min rawn chuh pui chuh pui in a rinawmloh. Tunah erawh buaina kan neihin
anni khuan keini hi eng atan mah min mamawh bawk silo nen kan lakah an in luling
in kan ram te pawh min nek min nek ta ṭhin niin alang. Assam khu Mizoram thlai
leh bu tharah innghat ta se engemaw hlekah kan chak lak na kawngpui ber khu an
dang an dangin kan ramri te hi an rawn nek an rawn nekin a rinawmloh.
Comments
Post a Comment